రామాయణం - కల్ప వృక్షం

మనకు ఉన్న అనేకములయిన పురాణములలో ఉత్తమమయినది రామాయణం. ఒక మానవుడు తన కర్మలతో, ధర్మ దీక్షతో పురుషోత్తముడు అవ్వవచ్చు అని మనకు నిరూపించిన ఉత్తమ గ్రంధం అది. అటువంతో ఈ అద్భుతమయిన గ్రంధమును మన పెద్దలు కల్పవృక్షం అని చెప్పారు. వృక్షం అనే పదమునకు రామాయణమును ఎందుకు, ఎలా అన్వయించ వచ్చో ఈ శ్లోకం లో చెప్పారు.

శ్రీమద్బ్రహ్మ తదేవ బీజ మమలం యస్యాంకుర శ్చిన్మయః 
కాండై స్సప్తభి రన్వితో తివితతో ఋష్యాలవాలోదితః 
పత్రై స్తత్త్వ సహాస్రకై  స్సువిలస ఛ్చ ఖా శతై పంచభి 
శ్చాత్మ ప్రాప్తి ఫల ప్రదో విజయతే రామాయణ స్వస్తారః     

రామాయణం ఒక కల్ప వృక్షం అయితే ఆ వృక్షం లో వివిధ భాగములు

1. బీజం : బ్రహ్మ బీజం 
2. వేర్లు : ఋగ్వేదం (ఇక్కడ చెప్పలేదు కానీ మరికొన్ని చోట్ల ఇలా చెప్పారు)
3. అంకురం : చిన్మయము 
4. కాండము : రామాయణములో 7 కాండలు ఉన్నాయి. రామాయణము 7 కాండములు గల మహా వృక్షం 
5. చెట్టు పాదు : దండకారణ్యములో గల మునులు 
6. ఆకులు : రామాయణము లోని అనేక సన్నివేశములు, సంఘటనలు 
7. కొమ్మలు : సర్గలు, రామాయణములో 500 సర్గలు ఉన్నాయి 
8. ఫలము : ఆత్మ తృప్తి 

శ్రీరామ తాపత్యుపనిషత్తులో ఈ విధం గా చెప్పారు 

యథైవ వట బీజస్థ ప్రాకృతస్థో మహాద్రుమః 

తదైవ రామబీజస్థం జగదేతచ్చరాచరమ్ !

ఎంతో పెద్దదయిన వట వృక్షం అత్యంత చిన్నదయిన బీజంలో ఉండి, కాలక్రమములో విస్తరించినట్లు  ఈ చరాచర జగత్తు మొత్తం శ్రీ రాముడను బీజంలో నిక్షిప్తమై ఉండి , అతని నుండే విస్తసించినది.